نصیر فدایی - Pleas come in

 افغانستان امروز نگاه نو، عنوان برنامه ای از گروه سیاسی رادیو دری صدای جمهوری اسلامی ایران مرکز خراسان می باشد که هر هفته روزهای جمعه ساعت 19 به وقت افغانستان پخش می گردد.

در این برنامه تحلیلگران و مسئولان دولتی تحولات سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی افغانستان را در 5 سال گذشته مورد بحث و بررسی قرار می دهند.

ما هم برای استفاده از شما کاربران محترم از نظریاتی که در این برنامه مطرح می گردد، خلاصه و چکیده این برنامه ها را آماده کردیم:

**************************

قسمت اول:

آیا در 5 سال گذشته، جامعه جهانی و دولت افغانستان در راستای مفاد موافقتنامه بن فعالیت کرده اند؟

 پس از سقوط طالبان، موافقتنامه بن به امضاء رسید که طبق آن قرار شد در یک جدول زمانبندی شده، به تدریج با تشکیل قوای 3 گانه، ساختار نظامی سیاسی در افغانستان تکمیل گردد و صلح و ثبات در این کشور تأمین شود. به علاوه آنکه جامعه جهانی نیز متعهد گردید به بازسازی و ثبات این کشور کمک نماید.

اما حال پرسش نخست آن است که، آیا در 5 سال گذشته جامعه جهانی و دولت کابل طبق اهداف تعیین شده در موافقتنامه بن فعالیت کرده اند یا خیر؟

این سؤال را با دکتر متین روزنامه نگار افغان، محمدعاصم نماینده پارلمان و عزیزالله آرین فر کارشناس مسایل افغانستان درمیان گذاشتیم.

**************************

دکتر متین: (جامعه جهانی و دولت در مرحله تطبیق، کمترین توجهی به توافقات بن نداشتند. کشورهایی که با قوای نظامی به افغانستان آمدند درزمینه بازسازی بیشتر به منافع خود توجه کردند و سرک ها را جهت جابجایی سربازانشان بازسازی نمودند، درحالی که مردم به کار نیاز داشتند و باید فابریکه ها راه اندازی می شد.

اما اینکه در مرحله تطبیق موافقه بن به خواست ها و نیازهای مردم توجه صورت نگرفته است، به خاطر آن است که حاکمان فعلی و قوای خارجی خصوصاً امریکا خواستار تأمین امنیت و بهبود اوضاع اقتصادی این کشور نیستند، زیرا به همین بهانه می خواهند ادامه حضور خود را در افغانستان توجیه کنند تا ازطریق حضور در افغانستان به منافع استراتژیک خود در منطقه دست یابند.)

**************************

محمدعاصم نماینده پارلمان: (چهارچوب کلی توافقنامه بن فقط به شکل روتین انجام شده است و تاکنون این مسئله مورد بررسی دقیق قرار نگرفته است که جامعه جهانی تا چه اندازه به تعهداتشان درقبال افغانستان عمل کرده اند. به عنوان مثال طبق موافقه بن قراردادی به نام قرارداد کابل امضاء شد که طبق آن کشورهایی که در افغانستان حضور نظامی دارند، مکلف شدند تا امنیت را تأمین نمایند. اما تاکنون دولت و جامعه جهانی از امضاءکنندگان این قرارداد سؤال نکرده اند که تا چه اندازه به تعهداتشان عمل نموده اند.)

**************************

عزیزالله آرین فر، تحلیلگر مسایل افغانستان: (در روند پیاده ساختن توافقات بن ممکن است کاستی های فراوان به چشم بخورد، اما به هرحال ما توانسته ایم در راستای توسعه سیاسی ازجمله برگزاری لویه جرگه ها، انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی و تصویب قانون اساسی گام هایی برداریم. اما متأسفانه در عرصه توسعه فرهنگی و اقتصادی موفق نبودیم چون با بحران مدیریت و فساد اداری گسترده مواجه بودیم.)

 به باور کارشناسان امور افغانستان گرچه ظاهراً مفاد توافقنامه بن تطبیق شده است اما مشکلات سیاسی، امنیتی و اقتصادی همچنان به صورت گسترده وجود دارد؛خصوصاً در این اواخر که ناامنی ها روند خطرناکی پیدا کرده است. اما برای اینکه اوضاع امنیتی و اقتصادی بهبود یابد، چه نوع استراتژی و سیاستی باید ازسوی دولت کابل اتخاذ شود.

**************************

 محمدعاصم نماینده پارلمان: (از ابتدا سیستم نظام ما زیر سؤال بود، زیرا افغانستان یک کشور کثیرالاقوام است و براثر حوادث چند دهه اخیر جناح هایی به صحنه آمدند و هر نظامی که حضور تمام این جناح ها را تضمین نکند، نمی تواند مشکلات را حل نماید.

پیشنهاد ما از ابتدا در لویه جرگه قانون اساسی این بود که نظام افغانستان، نظام پارلمانی باشد اما متأسفانه نظام ریاستی به تصویب رسید. امااکنون برای حل مشکلات باید این نظام ریاستی به نظام پارلمانی تبدیل گردد و ازطرفی هیأت رهبری حکومت باید تغییر کند، زیرا آنها در جامعه موقعیت و جایگاهی ندارند که بتوانند از اقشار مختلف جامعه نمایندگی کنند. ازطرفی برای بهبود اوضاع امنیتی باید تلاش های مستمر نیز در برخورد با عوامل ناامنی ها صورت بگیرد.)

**************************

آرین فر: (یک رویکرد سخت افزاری است، یعنی آنکه برای تشکیل نیروهای مسلح افغانستان، شمار کمی درنظر گرفته شده بود و باید به نظر من حداقل 200 تا 300 هزار نیروی مسلح تربیت می شدند. اما رویکرد دوم رویکرد نرم افزاری یا راه حل دیپلماتیک است یعنی آنکه افغانستان سیاست بی طرفانه فعال را اتخاذ کند.

در ارتباط با مسئله افغانستان باید گفت، تاریخ جنگ نشان می دهد که با جنگ نمی توان شوخی کرد و باید یا از راه سخت افزاری (نظامی) و یا از راه نرم افزاری (دیپلماتیک)، مشکلات را حل نمود اما در افغانستان استراتژی دولت و جامعه جهانی بین این دو رویکرد در نوسان بود و همین عدم قاطعیت و ازطرفی ضعف مدیریت نهادهای دولتی باعث شد که اوضاع به این نقطه بحرانی رسد.)

        **************************

امروز سوم حوت سالروز قیام امیدبخش مردم متدین و شجاع شهر کابل در مقابل روسهای متجاوز در سال 1358 است. افغانستان به لحاظ دارا بودن موقعیت بسیار مهم در آسیا همیشه مورد طمع کشورهای استعماری دنیا قرار گرفته است.

به گواهی تاریخ انگلیس یا بریتانیا اولین کشوری است که طعم تلخ شکست را در این کشور تجربه کرده است و بعد از آن اتحاد جماهیر شوروی از زمان روی کار آمدن دولت کمونیستی در افغانستان مردم هوشیار و مسلمان افغانستان متوجه شدند که اتحاد جماهیر شوروی اهداف شوم استعماری را در این کشور دنبال می کنند و بر همین اسا س همه مردم و ابتدا مردم شهر کابل در مقابل این تجاوز به پا خواسته و اعتراض خود را نسبت به نیروهای بیگانه در کشور نشان دادند.

آقای غازی نجیب الله کابلی نماینده مردم کابل در پارلمان در این باره می گوید:

نجیب الله کابلی: (قیام مردم واقعاً یک قیام مهم مردمی بود. دختران و پسران باهم متحد شده بودند و برعلیه شوروی برخاستند. عده ای به زندان پل چرخی می رفتند، عده ای اعدام شدند که واقعاً این قیام یک قیام تاریخی در تاریخ معاصر افغانستان بود و این درس را به ما و گذشتگان ما می دهد که باید به آن بنگریم و حساب کنیم.)

به باور آوارگان سیاسی کشورهای قدرتمند دنیا همیشه سعی دارند با به سلطه درآوردن کشورهای ضعیف منافع سیاسی و اقتصادی خود را دنبال کنند. تجربه نشان داده است که آنها هیچ برنامه ای عملی و معقول جهت بهبود وضعیت کشور ضعیف نداشته بلکه از کمبودها به نفع خود استفاده می برند. اتحاد جماهیر شوروی دست دوستی به سوی افغانها دراز نمود و آهسته آهسته با شعارهای گرم و آشتین در افغانستان نفوذ کرده و درصدد تحقق اهداف خود بود که مردم شجاع و آزادیخواه افغانستان تزویر و ریای آنان را درک کرده و درمقابل این تجاوز به پا خواستند.

آقای ظهور حسینی کارشناس مسایل سیاسی افغانستان بر این باور است که:

ظهور حسینی: (قیام حوت که در سال 1358 بود که درست تقریباً کمتر از یک ماه بعد از حضور نظامی و اشغال نظامی ملحدین شوروی صورت می گیرد. از نظر زمانی یک نکته مهم است از این موضوع که بگذریم بعد متوجه می شویم که این قیام شباهت های بسیار زیادی با قیام و انقلاب اسلامی ایران و انقلاب مردم ایران دارد که به همین نحوه و با پیروی از همان انقلاب و قیام حرکت ایران بود، باتوجه به اینکه این قیام بعد از مقاومت نوپای جهادی مردم مسلمان افغانستان بود و مردم همه مسلمان بودند و مجاهد و مجاهدین از پیکره همان ملت محسوب می شدند، بعد از تجاوز شوروی مردم کابل درواقع به عنوان مردم پایخت و نمونه مردم افغانستان از لحاظ مقاومت خیلی حرکت آگاهانه ای را انجام دادند که به صورت بسیار گسترده و در فرصتی بسیار کم بعد از اشغال شوروی با حمایت از مقاومت افغانستان یک چنین حرکتی صورت گرفت، مردم مسلمان کابل با حاکمیت کمونیست های الحادی مخالف هستند و این یک حرکت نویدبخشی بود که پیروزی مردم مسلمان می توانست جرقه هایی را به وجود بیاورد و پایه های حکومت کمونیستی را متزلزل کند این قیامت شکوهمند برای متجاوزان و قوای اشغالگر خصوصاً قوای متجاوز شوروی این اخطار را داد که هرچه زودتر این کشور را ترک کنند چراکه در اینجا هیچ کس راضی نیست و هیچ کس این حضور غیرمشروع آنان را نمی پذیرد.)

98 درصد مردم این کشور مسلمان هستند و روحیه استکبارستیزی آنان در تاریخ مثال زدنی است و کشورهایی که با خیال واهی و استعماری وارد افغانستان می شوند در باتلاقی گرفتار می آیند که به راحتی نمی توانند از آن فرار کنند آقای سرور مولایی استاد دانشگاه و صاحبنظر افغان می گوید:

سرور مولایی: (قیام حوت 1358 در تاریخ ما در عین حال که برجستگی مخصوص دارد به خاطر اینکه قوای شوروی در افغانستان و در کابل بودند و تلقی همین بود که وقتی ما آمدیم حرکتی نخواهد بود و دیدیم که مردم در طبقات مختلف قیام کردند در کابل از زن و مردم و محله های مختلف و حتی مکاتب، خصوصاً مکتب های دخترانه که آنها را بسیار درمانده کردند و از آن روز به بعد هم جهاد یک تعبیر و تعریف دیگر پیدا کرد و هم ذهنیت اشغالگران تغییر کرد و تلقی شان این بود که وقتی ما وارد شویم تبلیغاتی که از فقر و تبعیضات در افغانستان وجود دارد با وجود آنها خیلی زود موفق می شویم که مردم را راضی کنیم، حقیقت مسئله در افغانستان و چه در تمام ملت هایی که در مقابل بیگانگان برخاستند دو مطلب است. یکی ایمان و اعتقاد مردم به خدا و دین و اسلام و دیگری بیگانه ستیزی مردم و واقعیت آن است که حتی کسی تبلیغ نکرده در افغانستان این مسئله را حتی سال های سال که ما بودیم و دیدیم یکبار حتی از مقاومت مردم تعریف و تمجیدی نشد از مقاومت مردم قبل از اسلام بعد از اسلام و در زمان معاصر که همان اشغال انگلیس ها بود این روایتی که مردم در سینه دارند از نسل ها به نسل های دیگر منتقل شده درحالی که مطبوعات و رادیوها و تلویزیون های ما تقریباً در این زمینه تبلیغ نکردند.

شاید در کتابها و جایی بوده و همین حس اکثر اوقات متجاوزان در افغانستان را بازی داده است که چون تبلیغی و سابقه ای نبوده است پس ما می توانیم کاری کنیم اما وقتی آمدند و روی دشمنی خود را نشان دادند نه روی دوستی را و چون افغانها مردمی مهمان دوست و ساده دل هستند و بیگانگان را در سرزمینشان اگر با صلح وارد شوند می پذیرند و نان مقابلشان می گذارند از زندگی خود چشم می پوشند ولی اگر بیگانه بخواهد باداری کند و به آنها فرمان دهد و به آنان زور بگوید و اختیار مملکت و زندگی آنها را در دست بگیرد آن افغان با همان شرایط زندگی به خاطر همین تعریف عمومی، همین مقاومت، قیام می کند و می بینیم که یک جا و دو جا نیست و حتی سه جای مشتعل شد.

مردم قیام کردند و این مقاومت ما یکبار دیگر در صحنه تاریخی جهان نشان داد که در اواخر قرن بیستم مردم ما با همان عناصر تاریخی خود که همانطور دست نخورده مانده است به این ترتیب که آن قیام شهری بود که تصورش اصلاً نمی رفت دیدید که چقدر با اینکه کشته و شهید دادیم در عمق قضیه قیام مهمی بود.)